Regały

Regał to (najczęściej) przyścienny mebel stojący, złożony z poziomych półek, pionowych boków, pleców i ew. szuflady u dołu.
Jest meblem otwartym, w przeciwieństwie do szaf bibliotecznych, które posiadają frontowe drzwi (pełne lub szklane).
Czasem używa się pojęć 'regał' i 'szafa biblioteczna' zamiennie, na określenie mebla którego głównym przeznaczeniem jest przechowywanie książek.

1. Regał na książki
2. Czy regały nadal są popularne?
3. Jak organizować książki na regale?
4. Alternatywy dla regału

Regał na książki

O ile szafa biblioteczna zapewnia lepsze zabezpieczenie przechowywanych książek i innych przedmiotów przed przypadkowym upadkiem z półki, o tyle regał umożliwia łatwiejszy i szybszy do nich dostęp.
Współczesne regały, w przeciwieństwie do regałów i szaf bibliotecznych dawnych lat, mają najczęściej minimalistyczny i uniwersalny design. Meble o prostych formach i czystych liniach dobrze wpisują się w nowoczesną estetykę wnętrz, w których przestrzeń jest często ograniczona, a minimalistyczny styl pozwala na zachowanie przejrzystości i porządku (a regał jest meblem który kojarzy się z porządkiem i organizacją w pomieszczeniu, np. z estetycznym ustawieniem książek na półkach).

Popyt na szafki i regały na książki zrodził się w XVIII w. w wyniku narastającej popularności czytelnictwa. Był to okres wielu zmian społecznych, ekonomicznych i kulturowych, które wpłynęły na rozwój tego zjawiska (tj. zainteresowania literaturą), upowszechnienia bibliotek, pojawienia się nowych wydawnictw i księgarń. Naturalnym stała się więc potrzeba posiadania dedykowanych mebli do przechowywania książek.

Ciekawym przykładem regału na książki z tego okresu był projekt angielskiego meblarza Thomasa Sheratona, który opierał się o małą wolnostojącą szafkę wyposażoną w obracający się mechanizm (Sheraton revolving bookcase). Ta innowacyjna konstrukcja umożliwiała dostęp do książek z każdej strony (a zarazem przechowywania większej ich liczby na mniejszej przestrzeni).

Wzrost zamożności i rozwój edukacji to niektóre z tych czynników które wpłynęły na to, że ludzie zaczęli interesować się nauką, filozofią i literaturą. Z kolei regał na książki miał tę cechę, że pozwalał wyeksponować grzbiety opraw książek. Książki na regale były więc (i są) wyznacznikiem naszych zainteresowań i gustów. Ustawiony w salonie regał to nie tylko atrakcyjna ozdoba wnętrza, ale też miejsce które świadczy o zainteresowaniach właściciela domu.

Czy regały nadal są popularne?

W dzisiejszych czasach więcej osób decyduje się na czytanie książek w formie cyfrowej. Choć są one wygodne i łatwo dostępne, to jednak są osoby które cenią sobie książki drukowane. Fizyczny egzemplarz daje o wiele większą przyjemność niż czytanie z ekranu. Można poczuć papier, zapach druku, przewracać kartki, słowem - czytanie książki drukowanej zwiększa nasze zaangażowanie, jest bardziej intymne i osobiste. Te cechy sprawiają, że książki są i będą popularne, a w związku z tym regały jako meble do ich przechowywania na pewno nie wyjdą z mody.

Nawet jeśli nie interesują nas książki, to są też inne nośniki informacji, które możemy zechcieć przechowywać na półkach regałów. Przykładowo, osoby które kolekcjonują lub posiadają ważne dla nich nagrania na taśmach, albo płytach CD/DVD, mogą użyć regału jako miejsca na te media.

Młodzież przechowuje na półkach regałów podręczniki i zeszyty szkolne. Układają na nich gadżety związane z grami komputerowymi i ulubionymi filmami. Wiele osób zajmuje się modelarstwem i kolekcjonowaniem różnych przedmiotów, czytaniem komiksów, itp.
Dzieci mogą przechowywać na regałach zabawki, klocki, pluszowe zwierzaki, lalki, samochodziki, globusy, etc. Regał dziecięcy może być świetnym narzędziem do nauki porządku i organizacji. Poprzez umieszczanie zabawek i książeczek na odpowiednich półkach, dzieci mogą nauczyć się że każdy przedmiot ma swoje miejsce i że ważne jest dbanie o swoje rzeczy.
Gabinety i biurka to przestrzenie które jednoznacznie kojarzą się z regałami. Umieszcza się na nich teczki z dokumentami, segregatory, czasopisma branżowe, a także pamiątki i nagrody.

Bywają też regały które pełnią funkcję bardziej dekoracyjną, np. regał typu ścianka działowa. Tego typu meble służą do podziału przestrzeni na mniejsze segmenty i stanowią ciekawy element wystroju wnętrz. Umieszcza się na nich kwiaty i roślinki doniczkowe które ożywiają przestrzeń i wprowadzają do wnętrza naturalny element.

Uniwersalność i funkcjonalność regałów sprawia, że zawsze znajdą zastosowanie dla kolejnych przedmiotów, które chcielibyśmy na nich przechowywać lub eksponować.

Jak organizować książki na regale?

Najbardziej typowym sposobem na przechowywanie książek w regale jest ustawienie ich pionowo. Książki tak ustawione wyglądają schludnie i łatwiej się do nich sięga, bo tytuły widoczne są od razu.
Co do organizacji książek, to oczywiście każdy ma swój własny styl ich układania, np.

• wg. tytułów
• wg. autorów
• chronologicznie (wg. daty publikacji)
• wg. gatunków literackich
• wg. kolorów okładek
• wg. wysokości
• spontanicznie

Każdy ma swój własny sposób (w tym wyrównywanie brzegów, itp.), ale z reguły każdy dąży do tego aby łatwo i szybko odnaleźć poszukiwaną pozycję.

Alternatywą dla pionowego ustawienia książek może być ustawienie kilku tytułów w stos, oraz tak aby okładka była widoczna. Taki układ książek na przemian, pomimo że może zająć więcej miejsca, wprowadza też pewien efekt nieregularności, który może być dla niektórych interesujący.

Bywa też, że niektórzy umieszczają duże rozmiarowo książki, np. albumy na górnych półkach regału. Co ciekawe, tego typu organizacja biblioteki była powszechna w dawnych czasach. Księgi o dużych wymiarach oraz dzieła o szczególnym znaczeniu, np. albumy z reprodukcjami dzieł sztuki czy zbiory poezji, traktowano jako przedmioty luksusowe, a przechowywanie ich na wyższych półkach dodawało im prestiżu. W niektórych przypadkach używano nawet drabin lub schodków aby je zdjąć.

W tym miejscu można też wspomnieć, że jeśli chcemy uniknąć przesuwania się lub upadania książek, to możemy użyć różnych wypełnień lub podkładek. Jednym z popularnych sposobów jest użycie drewnianych klocków w kształcie litery 'L' lub 'T', które umieszcza się między książkami. Pomagają one utrzymać książki pionowo lub poziomo. Są też specjalne podkładki antypoślizgowe lub gumowe nakładki, które kładziemy pod książki, aby zapobiec ich przesuwaniu się na półce.

Alternatywy dla regału

Osoby które nie potrzebują dużej ilości półek na książki, mogą skorzystać z rozwiązania w postaci biurka z nadstawką

Biurko z nadstawką zajmuje mniej miejsca niż oddzielny regał, a ponadto mamy miejsce do pracy oraz półki na książki w jednym

W przeszłości popularnym sposobem na przechowywanie książek była skrzynia. Czasem były one wyposażone w specjalne kieszenie, ale z reguły umieszczano w nich książki na stosach. Jest to podstawowa wada skrzyń: aby znaleźć konkretną książkę, trzeba w najgorszym przypadku przełożyć cały stos. Jednak gdy chcemy przechować większą ilość książek w niewielkim miejscu, skrzynia może okazać się praktyczna.

Kredens to mebel który pierwotnie służył do przechowywania naczyń stołowych i sztućców, jednak w późniejszych czasach stał się bardziej uniwersalnym meblem. W jakimś sensie kredens może stanowić formę szafy bibliotecznej.

Rozwój szaf bibliotecznych (bibliotek, łac. librarium) nastąpił w XVII w. w Anglii, gdzie ukształtował się typ biblioteki dwuczęściowej, zamykanej drzwiczkami (często przeszklonymi). Miejsce w którym taka szafa lub szafy występowały określano jako repozytoria (łac. repositorium). Przechowywano tam w szczególności księgi urzędowe i akta.

Dziś szafy biblioteczne są mniej popularne niż regały (spotyka się je częściej w klasycznych salonach i stylowych gabinetach), a pojęcia 'repozytorium', w kontekście meblarstwa już nikt nie używa.

Ciekawostką jest, że zarówno nazwa 'biblioteka', jak i 'repozytorium', które kiedyś kojarzyły się z przechowywaniem ksiąg, akt i dokumentów, dzisiaj odnajdują swoje zastosowanie w innej dziedzinie - informatyce.
Repozytorium kodów programów komputerowych to dziś powszechne pojęcie w świecie IT. Choć może to być zaskakujące, to jednak warto zauważyć że w obu przypadkach chodzi o przechowywanie wartościowej treści w sposób uporządkowany i zorganizowany.